Үзэсхэлэндэ манай хизаарай түлөөлэгшэдые хүдөө ажахын сайд Денис Бочкарёв ударидаа. Делегациин бүридэлдэ Агын тойрогой Захиргаанай АПК-гай таһагые даагша Жаргалма Жаргалова, мал ажалай талаар гол мэргэжэлтэн Николай Цыремпилов, гурбан аймагай хүдөө ажахын таһагуудай мэргэжэлтэд хабаадалсаа.
Мэргэжэлтэн Николай Цыремпиловэй хэлэһээр, тус үзэсхэлэн Улаан-Үдэ хотоһоо дүтэ, арбаад модоной зайда, Хяагтын харгыгаар оршодог үүлтэртэ малай түбэй газарта эмхидхэгдээ. Россиин Хүдөө ажахын яаманай үүлтэртэ мал ажалай талаар департаментын директор Дмитрий Бутусов, Буряад ороной Толгойлогшо Алексей Цыденов гэгшэд үзэсхэлэн хараа. Элдэб үүлтэрэй мал үзэсхэлэндэ табигдаһан байна. Тываһаа, Алтайһаа богони аад, бүдүүн hүүлтэй (курдюк), хара ба сагааншье үнгэ зүhэтэй хонидые, нарин нооhотой ямаадые асарhан байгаа. Буряад ороной Сэлэнгын аймагай «Иро», Зэдын «Боргойский», Бэшүүрэй «Шибертуй», Хориин «Баян-Гол», Яруунын «Ульдурга» ажахынууд забайкалиин нарин, буряад түхэлэй шэрүүн нооhотой ба бүүбэй үүлтэрэй хонидые харуулаа. Хакас оронойхид эдильбаевска, романовска, монголой, горно-алтайнхид меринос, хүлэндын ба монголой шэрүүн нооһотой үүлтэртэ хонидые, ямаадые асарһан байна.
Агын тойрогой үүлтэртэ ажахынууд забайкалиин нарин нооhотой, агын болон эдильбаевска үүлтэрэй хонидые абаашажа, тэдэнь үндэр сэгнэлтэдэ хүртэһэн байха юм. Сибириин ба Алас Дурнын нютагуудай мал ажал ябуулдаг мэргэжэлтэд, зоотехник-үрэжүүлэгшэд, эрдэмтэд хонидой нооhоной шанар шалгаа. Тойрогой малшад, зоотехнигүүд, ажахынуу-дай хүтэлбэрилэгшэд үүлтэр hайжаруулгаар дүршэл абалгын конференцидэ хабаадаа. Агын тойрогой малшад оролдожо, баруун тээшээ Ставрополь, Казахстан ошожо, малай хүрэнгэ асараад, үрэжүүлжэ, шэнэ түл абажа, арьбадхажа байна гэжэ хүндэтэ айлшан Дмитрий Бутусов үндэрөөр сэгнэһэн байна. Yзэсхэлэнэй үедэ хони хайшалаашадай хоорондо мүрысѳѳн заншалта ёhоор эмхидхэгдээ. Тэндэ Николай Цыремпилов нооһо хиргагшадай хүдэлмэри ударидаа. Тывагай хайшашад гараараа хони хайшалаа. Тэдэ зайн галаар хүдэлдэг хайшануудһаа нэгэшье үлэнгүй хони хиргажархина бшуу. Мүрысөөнэй дүнгөөр, Агын аймагай «Түншэ» ажахые даагша Баир Дондоков богони хугасаа соо нэгэ хони нооhонhоонь сүлөөлжэ, түрүүшын hуурида гараhан байна. Хонидые хиргалгын үедэ хонидто бонитировко хэгдээ: нарин, эдильбаевска, меринос болон шэрүүн нооһоной шанар шэнжэлэгдэжэ, класс бүхэндэ илгагдадаг гуримтай. Тиигээд элитнэ, нэгэдэхи, хоёрдохи гэһэн гурбан класста бүхы нооһон хубаарилагдана. Тойрогой нарин нооһотой хонидой нооһон элитнэ гэжэ гараа. Удаадахи үзэсхэлэн Үбэр Байгалай хизаарта эмхидхэхэ ажал хизаарай Хүдөө ажахын яаман ябуулха тухайгаа хэлээ.
Эрдэни ЧИМИТДОРЖИЕВ.
