Таряалангуудаар тэжээлэй болон орооhото культурануудай хүрэнгэ тариха хүдэлмэринүүд удангүй ойртохонь.
Энэ жэлэй хабарай тарилга дахяад хүндэхэн байдалда үнгэргэгдэхэнь. Тойрогой таряашад, ажахы бүхэн хүрэнгөөр дуталдана. Хүрэнгын дуталдаһан шалтагаан бултанда эли бэлэй. Үнгэрэгшэ жэлэй ганда таряан мүртэй ургаагүй. Тиимэһээ хүрэнгэ багаар нөөсэлэгдэһэн байгаа бшуу. Жэл бүхэндэ орооһото культурануудые элбэгээр хуряадаг “Хүнхэр”, Сувор Батомункинай, Могойтын аймагай үмсын хэдэн ажахынууд амбаараар дүүрэн хүрэнгын нөөсэтэй. Эдэ ажахынууд хүрэнгэ наймаалха аргатай. Хүрэнгэгүй ажахынууд худалдажа абаха гэхэдээ, мүнгэ алтагүй байна. Гэхэтэй хамта һаяын үдэрнүүдтэ гүрэнһөө мүнгэн үгтэжэ, ажахынуудта тараагдаба. Үшөө нэгэ шалтагаан гэхэдэ, шииг нойтогүй, хагсуу хара hалхитай уларил тарилгын хүдэлмэридэ муугаар нүлөөлхэ байна. Улаагшан тахяа жэлэй хабар дахяад хуурай байха гэжэ олондо мэдээсэл тараадаг хэрэгсэлнүүдтэ хэлэгдэнэ. Шэнгэн түлишын сэн үнэтэй болонхой. Ямаршье сагай, байдалай тохёолдобол, ажалша бэрхэ таряашаднай намартаа хуряаха ургасын хүрэнгэ газар доро hуулгадаг гээшэ. Май hарын тэнгээр таряашад К-700, Т-150 г.м. түхэлэй тракторнуудаа, сеялкэ техникэнүүдээ шэрэжэ, таряалан дээрэ гараха түсэбтэй.
Хабарай тарилгын асуудалнууд эндэ һая Агада үнгэргэгдэhэн хизаарай хэмжээнэй зүблөөн дээрэ харагдаhан байна. Тойрогой Захиргаанай хүтэлбэрилэгшэ Бато Доржиевай хэлэhээр, орооhо таряан үбhэнэй хажуугаар малай эдихэ гол хоолынь болодог шуу. Тиимэhээ ажахынууд тарилгын хүдэлмэринүүдтэ хананхатайгаар хандаха ёһотой. Нютаг бүхэндэ үмсын хамhабариин, таряашанай-фермерскэ ажахынууд, нээмэл бүлгэмүүд таряанай зүйлнүүдые ургуулдаг болонхой. Тэдэнэр хамтын ажахынуудтай хэлсээ баталжа, таряалангуудыень арендээр абажа, ажал ябуулдаг юм.
Энэ жэлэй хабарай сагта таряанай 23427 талмайда тэжээлэй ургамал тарихаар түсэблэгдэнэ. Тэрэ тоодо 11247 га обёос, 6480 га шэниисэ, 450 га ешмээн, тэрэнэй хажуугаар 5220 гектар зелёнко тарихаар хараалагдана. Мүнөө жэл 12414 гектар талмайда паар бодхоогдоhон байна. Тиихэдэ 33 гектарта горох таригдаха. Ажахынуудта 3686 тонно хүрэнгэ бии. Энээн дээрэ 4685 тонно хэрэгтэй болохо. Хабарай тарилгада 674,6 тонно шэнгэн түлишэ хэрэгтэй. Тойрогой таряашад минеральна үтэгжүүлгэ абахаяа хизаарай Хүдөө ажахын министерство руу мэдүүлгэ үгэhэн байна. Бүхыдөө 182 тонно үтэгжүүлгэ хэрэгтэй болохо юм. Мүн тиихэдэ таряа хордохо зүйлнүүд тарилгада хэрэгтэй.
Дэлгэрэнгыгээр 15-дахи дугаарта.
