Айлай тон ехэ - дороо хүбүүн, 2 басаган дүүнэрые дахуулһан Болот Дабасамбуев багаһаа номдоо бэрхэ байһан. Амидхаашынгаа дунда һургуули дүүргээд, Благовещенскын хүдѳѳ ажахын институдта һуража, зооинженерэй мэргэжэл шудалжа гараһан юм. Залуу мэргэжэлтэн институдай һүүлээр Ононой аймаг ошожо, хүдѳѳ ажахын хүтэлбэридэ хүдэлһэн байна. Теэд тэндэ удааншье хүдэлѳѳгүй. Багаһаа хойшо юумэ бэшэхэ дураниинь булиһан байха юм. Тэрэ «Агын үнэн» газетын соносхоһон конкурсдо статья бэшэжэ эльгээгээд, тэрэл толилолгоороо шэлэлгэ гараад, тус хэблэлэй редакцида ажалда орожо, экономикын таһагта сурбалжалагшаар, удаань таһагай редактораар-шье хүдэлһэн намтартай.
   Агын тойрогой больницын нарайлалгын таһагые даагша Цырен-Дулма Самбуевна Жамсаранова буурал толгойтой үбгэн болотороо байгаалиин һайханиие шэртэн хараха хубигүй, эртүүр энэ дэлхэйтэеэ хахасан ябашаһан хайрата ахай тухайгаа иигэжэ дурсана: «Болот ахаймнай 1948 оной майн 19-дэ түрэһэн. Дороо олон дүүнэртэй байхадаа, маанадые һайсал абаһан юм бэзэ даа. Тэрэ сагта нарайлха эжынэр хоёр жэлээр амаралтада һуудаггүй байгаа ха юм. Эжымнай бухгалтерай сүлѳѳгүй ажалтай байха, абамнай гагнууршан, Дармын Санжижаб хүгшэн абамнай түмэршэ дархан ябаһан. Ахаймнай ходо ном уншажа байгша һэн. Мүнѳѳ сагта «телефон, ноутбук харабат» гэжэ хүүгэдэй гэмэрүүлдэгтэл, ахай «юугээ уншашабаш» гээд лэ хараалгаха. Болот ахай бага наһандаа хүгшэн аба эжытэеэ хѳѳрэлдэжэ, тэдэнэй хѳѳрэһэн түүхэ домог шагнажа, ном уншалгада дуратай үндыһэн байхадаа бэрхэ, уран хурса, баян үгэтэй байһан гээшэ аабза. Мүн Хара-Шэбэртэ ажаһууһан нагаса угнайшье нүлѳѳлжэ болоо. Ушар юуб гэхэдэ, нагаса угтамнай эрдэмтэй ламанар байһан юм».
   Болот Дабасамбуевай «Агын үнэн» һониндо хүдэлжэ байтарынь, «Толон» газетэ байгуулагдаба. Энэ газетын нээгдэхэдэ, Цырен-Дулма дүү басагандаа «Энэл минии юумэн - би «Толондо» оробоб» гэжэ хэлэһэн ха.
   «Толон» һониндо ороһон хойнонь «Дунгар» гэһэн шажанай тусхай дугаар гарадаг боложо, Болот ахаймнай һанаһан юумэеэ, досоохиёо гаргажа бэшэдэг һэн. «Дунгарай» байгуулагдаһаниинь зүрхэ сэдьхэлдэнь тон дүтэ, таарамжатай байгаа гэжэ мүнѳѳ һанагшаб. Ахаймнай үнэхѳѳрѳѳ зохёохы талаан бэлигтэй байгаа ха. Батор Бадмаевич Шагдаровай хэлэһээр, Болот ахай хүдѳѳ ажахын институдта һуража ябахадаа, Чингиз Айтматовай «Тополёк мой в красной косынке» гэжэ туужа оршуулһан. Минии мэдэхын «Монголой нюуса тобшо» уншадаг байһан, ородооршье, буряадааршье бэшэхэдээ, тэгшэ бэрхэ һэн. Ахай хүниие иимэ тиимэ, муу һайн гэжэ нэгэш шүүмжэлдэггүй, абаряараа сагаан, зѳѳлэн, туһамарша зантай байһан. Залуушуулай бэшэжэ ядахада гү, али ямар нэгэн сэдэбээр хандахадань, туһалхые һайсал оролдоһон гэжэ ойлгогшоб», - гээд Цырен-Дулма Самбуевна нэмэжэ хэлэнэ.
   Болот Дабасамбуев сурбалжалагшынгаа ажалда дуратай, оролдосотой байһан хүн юм. Тэрэ хара эртүүр бодожо, Амидхаашаһаа 7-ой автобусто һуужа, ажалдаа ошодог байгаа. Мүн үдэр соо хэхэ ажалаа бултыень хэжэ үрдидэг һэн ха. Ѳѳрын хүүгэдшьегүй һаа, хүүгэдтэ, дүүнэрэйнгээ үринэртэ аргагүй дуратай байһан. Мүн талаан бэлигтэй олон хүнтэй нүхэсэдэг бэлэй. Тэдэ олон нүхэдэйнь нэгэн болохо уран зохёолшо, шүлэгшэн, сэтгүүлшэн Виктор Балдоржиев Болот нүхэртѳѳ ерэжэ, нэгэ хэды хоножо, хоюулаа энеэлдэжэ байжа, элдэб юумэ хѳѳрэлдэһыень, мүн хайрата ахайнгаа һүүлшынгээ амин болотор ажалдаал эрмэлзэһыень Цырен-Дулма дүүнь мүнѳѳ болотор һанадаг: «Харамтайнь, Болот ахаймнай залуугаар ябашоо. Наһа барахынгаа урда тээ һунгалта ба июниин 22-то дайнай эхилһэн үдэр тухай бэшэхэ даабаритай байгаа. Би тэрэ үедэ Агын больницада хүдэлжэ эхилээд байгааб. Ахай зүрхэмни үбдэнэ гээ һэн. Тиихэдэнь «мүнѳѳдэр байгыт даа, бү ошогты» гэһэмни, «үгы, заал һаа ошохо ёһотойлби даа» гэһэн бэшэг бэшэһэн, ажалһаа ерэхэдэмни, гэртээ үгы байгаа һэн. Үглѳѳдэрынь наһанайнгаа эсэс дээрэ бэлдэһэн, «Бү мартая! Бү мартая!» гээд дүүрэһэн дайн тухай толилолгонь гараа бэлэй…»

You have no rights to post comments